در سابی که قیام کربلا در آن رخ داد، جامعه اسلامی نسبت به آخرین سال حیات پیامبر(ص) ،

تغییرات فراوانی کرده بود. متأسفانه طی این مدت، بسیاری از سنت های زمان رسول خدا(ص) تغییر یافته و

اعمال و عقاید انحرافی جایگزین آن شده بود وامام حسین(ع) این وضعیت را نتیجه رفتار ناشایست حاکمان

بنی امیه می دانست.

            ایشان علاوه براینکه بنی امیه را متهم به ظلم و عداوت میکرد، آنها را کسانی می دانست که اطاعت

شیطان را پذیرفته و اطاعت خداوند را ترک گفته اند. ایشان می فرمود: { آنها تظاهر به فساد کرده و حدود

 الهی را تعطیل نموده اند وبه بیت المال تجاوز می نمایند. آنها علاوه بر ایجاد فساد وتعطیل حدود، بسیاری از

مفاهیم دینی را تحریف کرده ویا در مجاری غیر مشروع از آنها بهره گیری می کنند.}

            بنی امیّه برای تحکیم وتثبیت حکومت خود و جلوگیری از اظهار نظرهای مخالفان، اقدام به تحریف

سنّت های پیامبر(ص) نموده ومفاهیم جدیدی را نیز خلق کرده بودند.

            در ذیل ، نمونه هایی از این مفاهیم را که در جریان کربلا وایجاد آن مؤثر بوده اند، همراه با شواهد

 تاریخی بیان می کنیم.

            از رایج ترین اصطلاحات سیاسی زمان خلفاء ، سه مفهوم {اطاعت از ائمه} ،{ازوم جماعت}و{

حرمت نقض بیعت} بود. شاید بتوان گفت که این مفاهیم پایه خلافت و دوام آن را تضمین می کردند.

اطاعت از ائمه

            اطاعت از {امام} به معنای پیروی از نظام حاکم بود. یعنی همه ملزم بودند که تحت فرامین خلفاء

وبدون هیچ قیدو شرطی رفتار کنند.

            اما سوال مهم این است که تا کجا باید از حاکم پیروی کرد؟ آیا تنها به دست گرفتن قدرت وخلیفه

بودن، برای اطلاق عنوان{امام} کفایت میکند؟ آیا باید از سلطان جائر که در جایگاه خلافت قرار گرفته

 شاست، اطاعت کرد؟

            این یکی از مفاهیمی بود که با تحریف فرمایشات رسول اکرم(ص) حکومت نا مشروع خلفاء را

استحکام می بخشید.

حفظ جماعت

            حفظ جماعت ، یعنی عدم اغتشاش ، شورش و دست نزدن به اقداماتی که وحدت را از بین می برد

وزمینه ایجاد تزلزل در جامعه اسلامی را فراهم میکند.

            این مطلب ظاهراً بسیار زیبا ومعقول به نظر می رسد. حفظ وحدت در سایه حکومت اسلامی از

ضروریات یک جامعه اسلامی می باشد که رسول خدا(ص) نیز به آن تاکید می فرمودند.ولی اگر حکومت

اسلامی را افراد نالایق، فاسق و مستبد قبضه کردند، باز هم باید سکوت کردوبدون هیچ مخالفتی از

دستوراتشان پیروی نمود؟ آیا هر مخالفتی را به استناد اینکه نظم را برهم می زند وسبب تفرقه جماعت اسلامی

میشود را می توان محکوک کرد؟

            این مفهوم، اگر چه از فرمایشات مؤکًد رسول خدا(ص) بود وبه آن سفارش بسیار کرده بود، ابزاری

شده بود که در سایه آن، خلفاء مخالفان خود را سرکوب کنند وبه کسی اجازه اظهار نظربر خلاف عقاید

حاکمان را ندهند.

نقص عهد وبیعت

            استمرار بیعت مسلمین با حاکم اسلامی امری است که موجب تقویت بنیان حکومت شده وبه حاکم

 اجازه می دهد تا برنامه ریزی بلند مدتی را برای جامعه اسلامی تدارک ببیند. لذا نقص عهد وبیعت از اموری

 است که تا چه اندازه در مسائل سیاسی نقش مثبتی را ایفاء می کرد.

            اما اگر یک حاکم از اصول اولیه اسلامی سرپیچی کرد و به تغییر و تحریف سنت های الهی اقدام

نمود، باید بر عهدی که با او بسته شده ملتزم بود واین بیعت همچنان پابرجاست؟ آیا اگر با خلیفه ای همچون

یزید بن معاویه بیعت نشود ویا نقض بیعت شود ، نظم عمومی برهم می خورد وجماهت مسلمین دچار

اضمحلال می شود؟اصلا حدود این عدم نقص بیعت چیست؟ حاکم جامعه اسلامی تا چه زمانی بر این منسب

 باقی می ماند وچه حدودی برای او تعیین شده است؟

            این سوالات ، پرسش های بی پاسخی بودند که در زمان خلفاء حتی فرصت مطح شدن را نیز پیدا

نمی کردند.

خلفای بنی امیه و بعدها بنی عباس با به کارگیری این مفاهیم، البته در شکل تحریف شده آن، هیچ قید وشرطی

نداشتند و مردم را وادار به پذیرش حکومت خود می کردند.

            ذکر نمونه هایی از این تحریف ها وتاثیر آنها در جامعه اسلامی خالی از لطف نیست.

            ابی اسحاق می گوید که شمربن ذی الجوشن وقتی که نماز می خواند بعداز نماز دست های خود را

بلند می کردو می گفت:{ خدایا تو میدانی که من مردی شریف هستم مرا مورد بخشش قرارده.} من به او

گفتم:{ چونکه خداوند تو را ببخشد در حالیکه در قتل فرزند پیامبر (ص) شریک بوده ای؟} شمر گفت:{ ما

 چه کرده ایم؟ امرا وحاکمان به ما دستور دادند که چنین کنیم. ما نیز نمی بایست با آنها مخالفت می کردیم} من

به او گفتم: { این عذری زشت وناپسند واصلاً قابل قبول نیست. اطاعت تنها در کارهای معروف ودرست،

صحیح می باشد.}

ابن زیاد پس از دستگیری مسلم بن عقیل به او گفت:{ ای عصیانگر! برامام ورهبر خود خروج کرده ای

 واتحاد مسلمین را از بین برده ای.} مسلم در پاسخی قاطعانه به او گفت:{ معاویه خلافت را با اجماع امت

بدست نیاورده است. او با حیله گری علیه وصی پیامبر(ص) ، خلافت را غصب کرده است}.

            نمایندگان حاکم مکه در زمان خروج امام حسین(ع) از مکه به آن حضرت گفتند:{ آیا از خدا نمی

ترسی که از جماعت مسلمین خارج شده وبین امت تفرقه ایجاد میکنی؟}

            عمر بن حجاج یکی از فرماندهان این زیاد با افتخار می گفت: { ما اطاعت از امام را کنار نگذاشته

 واز جماعت کناره گیری نکردیم}.

            او به سپاه این زیاد نیز نصیحت می کرد:{ اطاعت وجماعت را حفظ کرده ودرکشتن کسی که از دین

 خارج گشته ومخالفت با امام ورزیده است، تردید نکنید.}

اعتقاد به جبر

اعتقاد به جبر یعنی اعتقاد به اینکه هر اتفاقی در عالم رخ می دهد خواست خداست و انسانها هیچ نقشی در

 ایجاد ویا تغییر آنها ندارند. حتی اعمال ناشایستی که از انسانها سر میزند، به خواست خدابوده و انسان مجبور

است که آن عمل ناشایست را انجام دهد.

            بنیان گذار این عقیده نادرست معاویه بود وبا این عقیده غلط در تلاش بود تا به حک.مت واعمال

نامشروع خود در میان مردم مشروعیت ببخشد؛ که البته دراین کار موفق نیز بود. زیرا اعتقاد به جبر در

آ  دوره به شدت در میان مردم رواج پیدا کرده بود وهر اتفاقی می افتاد، معروف یا منکر، به جبر اسناد می

کردند وبه سادگی از آن می گذشتند.

            جهت روشن شدن تاثیر اعتقاد به جبر در آن دوره، چند نمونه را متذکر می شویم.

            قاضی عبدالجبار با اشاره به این که معاویه پایه گذار { مُجبره} است نقل می کند معاویه در مورد

بیعت با یزید می گفت: {مساله یزید قضایی از قضاهای الهی ومقدری از مقدرات او است ودراین مورد کسی

از خود اختیاری ندارد.}

            عبیدالله بن زیاد به امام سجاد(ع) عرض کرد:{ آیا خدا علی اکبر را نکشت؟} امام سجاد(ع)

فرمود:{من برادر بزرگتری داشتم که مردم او را کشتند.}

            وقتی عمربن سعد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا به سبب حکومت شهر ری، امام حسین(ع) را

 کشت؟ گفت:{ این کار از جانب خدا مقدر شده بود.}

َ

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: