کاپیتولاسیون چیست؟

کاپیتولاسیون که در زبان پارسی به آن قضاوت کنسولی می گویند در تاریخ قوانین بین‌الملل به معنای هر گونه موافقت نامه ای است که در آن یک کشور به کشور دیگر پروانه می دهد که از قوانین قضایی خود برای اتباع خود که در داخل مرزهای آن کشور زندگی می کنند استفاده کند.

معنی لغوی و اصطلاحی کاپیتولاسیون

واژه کاپیتولاسیون از کلمه لاتین capitular یا کلمه ایتالیایی capitulazione مشتق شده و به معنی انعقاد عهدنامه و قرارداد یا خود عهدنامه است ـ در برخی از منابع آن را صلح موقت ترجمه کرده‌اند بر اساس اینکه مسلمانان معتقدند صلح دائمی بین مسلمین و کفار معنی ندارد.

تاریخچه کاپیتولاسیون

زمانی که قراردادها و یا پیمان‌ها به زبان انگلیسی نوشته شدند در ترجمه این قوانین را کاپیتولیشن خواندند و هیچ ربطی به کلمه نظامی کاپیتولاسیون که به معنای سرندر (surrender ) یا تسلیم است نداشته و ندارد. این واژه به مفهوم بستن قرارداد یا عهدنامه یا بستن پیمان بکار گرفته شد و به معنای نوشته ای است که دارای فصل‌ها و مواد گوناگون است.

کاپیتولاسیون در ایران

مقررات کاپیتولاسیون از دوران صفویه به صورت نانوشته در مورد تجار و اتباع اروپایی رعایت می‌شد.

مقررات کاپیتولاسیون برای اولین بار در ۱۸۲۸ میلادی پس از شکست ولیعهد عباس میرزا در جنگ با روسیه ۱۸۲۶ – ۱۸۲۸ با بستن عهدنامه ترکمانچای از طرف دولت روسیه تزاری بر ایران تحمیل شد.

چگونگی تصویب شدن کاپیتولاسیون

نایب رئیس مجلس شورای ملی فاش می کند:

از مهر ۱۳۴۳ که قرارداد ننگین کاپیتولاسیون در مجلس ایران تصویب شد، ۴۳ سال می گذرد. درباره محتوای این قرارداد، فشار آمریکا برای تصویب آن، بازتاب تصویب آن در جامعه به ویژه عکس العملامام خمینی در برابر این مصوبه، فراوان سخن به میان آمده است. اما اینکه فضای داخل مجلس شورای ملی به هنگام تصویب این قرارداد چگونه بود و کاپیتولاسیون تحت چه شرایطی به تصویب رسید، خود موضوعی خواندنی است.

بیانات امام خمینی علیه کاپیتولاسیون

در پی تصویب لایحه ذلت بار اعطای مصونیت سیاسی به اتباع آمریکایی در ایران ( کاپیتولاسیون ) در سال ۱۳۴۳ حضرت امام خمینی (ره) در تاریخ چهارم آبان ماه ۱۳۴۳ سخنرانی تاریخی و شدید اللحنی را علیه تصویب کاپیتولاسیون ایراد کردند که در تاریخ نهضت اسلامی ایران می درخشد

کاپیتولاسیون‌ و تبعید امام‌ خمینی‌ به ترکیه

شب سیزدهم آبان مقارن نیمه شب کماندوهای شاه اطراف منزل امام خمینی را محاصره کرده و امام خمینی را دستگیر می‌کنند. نویسنده کتاب بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی ماجرای دستگیری امام خمینی را چنین بیان می‌کند:

شب ۱۳ آبانماه/۱۳۴۳ صدها کماندو و چتر باز مسلح خانه قائد بزرگ را در قم محاصره کرده از بام و دیوار وارد منزل شدند و جهت دستگیری امام خمینی به جستجوی و ضرب و شتم خدام منزل پرداختند…

ترور منصور  پس از تصویب کاپیتولاسیون

حسنعلی منصور نخست وزیر وقت ایران سه ماه پس از به تصویب رساندن لایحه کاپیتولاسیون ، یکم بهمن ۱۳۴۳ (۲۱ ژانویه ۱۹۶۵) پس از پیاده شدن از خودرو نخست وزیری در میدان تاریخی بهارستان برای ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفت و چهار روز بعد در بیمارستان پارس درگذشت .

لغو کاپیتولاسیون در ایران

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که خود نتیجه سالها مبارزه و شهادت‌ طلبی مردم بود الغای کاپیتولاسیون از اهم درخواستهای مردمی بود لذا سه ماه پس از پیروزی انقلاب و در شب ۲۳/۲/۵۸ رادیو بیانیه ای اعلام کرد

کاپیتولاسیون نماد بارز خیانت رژیم شاه

کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولی اولین بار بعد از انعقاد قرارداد ننگین ترکمن چای از سوی کشور تزاری روسیه بر ایران تحمیل شد. بعد از آنکه روسیه تزاری در ایران حق قضاوت کنسولی به دست آورد کشورهای اسپانیا فرانسه آمریکا اتریش بلژیک یونان ایتالیا انگلیس هلند دانمارک سوئد سوئیس آرژانتین مکزیک شیلی و برزیل نیز خواستار چنین حقی شدند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: